تفاوت بورس و فرابورس چیست؟ ویژگی‌ها و محدودیت‌ها

بسیاری از کاربران در مورد تفاوت بورس و فرابورس اطلاع کافی ندارند. قبل از هر چیز برای تعریف گسترده بازارهای مالی، می‌توان گفت هر نوع بازاری که در آن اوراق بهادار معامله می‌شود، مثل بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات و… مشمول بازارهای مالی می‌شود. در واقع این نوع بازارها با تخصیص منابع و ایجاد نقدینگی برای مشاغل و کارآفرینان، نقش مهمی در تسهیل عملکرد روان اقتصاد سرمایه‌داری ایفا می‌کنند.

به بیان ساده، بازارهای مالی محصولات بهاداری را ایجاد می‌کنند که بازدهی را برای کسانی که بودجه مازاد دارند (سرمایه گذاران/ وام دهندگان) فراهم می‌کند و این وجوه را در دسترس کسانی قرار می‌دهد که به پول اضافی (وام گیرندگان) نیاز دارند. شاید همه گیرترین بازارهای مالی، بازارهای سهام باشد. این بازارها جایی هستند که شرکت‌ها سهام خود می‌فروشند.

سهام ممکن است در بازار بورس یا فرابورس مورد معامله قرار گیرد. در ادامه این مقاله قصد داریم درباره تفاوت بورس و فرابورس صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

پیشنهاد ویژه ثروت آفرین : محصول فیلتر پول هوشمند

تفاوت بورس و فرابورس

بورس یک شبکه پیچیده است که در آن یک نظارت دائمی بر عملکرد شرکت های موجود صورت می‌گیرد تا شرکت ها هیچ گونه تخطی در قوانین نداشته باشند. در حالی که فرابورس یک بازار غیرمتمرکز است که از طریق واسطه مدیریت می‌شود، بنابراین هیچ قانون و تعهدات سختگیرانه‌ای در آن وجود ندارد.

در بورس، اوراق بهاداری که توسط شرکت‌های رسمی و تایید شده ارائه می‌شود، مورد معامله قرار می‌گیرد و آنها یک مجموعه قوانین مشخص برای شرکت های پذیرفته شده در بورس دارند. برعکس آن، فرابورس، یک بازار غیر متمرکز و غیر سازمان یافته است که در آن اوراق بهادار شرکت‌های کوچک از طریق تلفن، ایمیل و… مورد معامله قرار می‌گیرد.

در ادامه مطلب، به طور مفصل درباره تفاوت بورس و فرابورس توضیح می‌دهیم. به جدول زیر دقت کنید.

پیشنهاد می کنم مقاله کاربردی آموزش الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال را مطالعه فرمایید.

چارت مقایسه تفاوت بورس و فرابورس

معیارها	بورس	فرابورس
بازار ساز	خود بورس	فروشنده – دلال
استفاده شده توسط	شرکت‌های تثبیت شده	شرکت‌های کوچک
مکان فیزیکی	دارد	ندارد
ساعات معامله	ساعت مقرر بورس	ساعت مقرر
سهام	سهام فهرست شده	سهام فهرست نشده
شفافیت	نسبتا بالا	پایین
قراردادها	استاندارد شده	سفارشی

پیشنهاد می‌کنم مقاله حد سود و ضرر در بورس چیست؟ را مطالعه نمایید

فرابورس چگونه بازاری است؟

همانطور که اشاره کردیم، فرابورس یک بازار غیرمتمرکز برای اوراق بهادار است که مکان فیزیکی خاصی ندارد و شرکت‌ها و افرادی که در آن مشغول معامله هستند، مستقیما از طریق شبکه‌های ارتباطی مانند خطوط تلفن، ایمیل، پایانه‌های رایانه‌ای و… مذاکره می‌کنند. معامله خارج از بورس به دلیل عدم وجود کارگزاری رسمی، فرابورس نامیده می‌شود.

بطور کلی، آن دسته از شرکت‌هایی که پیش شرط بورس اوراق بهادار را برآورده نمی‌کنند و می‌خواهند فرایند پذیرش و خرید و فروش سهام خود را راحت‌تر به بازار عرضه کنند، از طریق فرابورس به معامله مبادرت می‌کنند. در فرابورس معامله بین دو شرکت یا موسسه مالی انجام می‌شود. محصولات مالی مانند اوراق قرضه، مشتقات، ارزها و غیره به طور عمده خارج از بورس معامله می‌شوند.

پیشنهاد می کنم فیلترهای کاربردی بورس شامل بیش از 700 فیلتر کاربردی در سایت دیده بان بازار را مشاهده نمایید

ویژگی‌های فرابورس

 سهولت پذیرش

پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس نسبت به بورس از شرایط سختگیرانه کمتری برخوردار است و این موضوع باعث شده تا بازه زمانی تایید شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.

تأمین مالی

شرکت‌هایی که در فرابورس پذیرفته می‌شوند، این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام‌شان از مزایای تأمین مالی بازار سرمایه، سود ببرند. علاوه بر این، امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز در اختیار دارند.

معافیت مالیاتی

شرکت‌هایی که در بازار فرابورس پذیرفته می‌شوند، از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار خواهند شد. به این صورت که با عرضه سهام‌شان به فرابورس، این امکان را دارند که تا ۱۰ درصد از درآمدشان معطوف به معاف از مالیات شود.

وثیقه‌گذاری سهام

سهام‌داران شرکت‌هایی که در بازار فرابورس پذیرش شده‌اند، می‌توانند از طریق وثیقه‌گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. آن هم به دلیل اینکه شبکه بانکی ایران، سهام این شرکت‌ها را به رسمیت شناخته و جهت وثیقه‌گذاری تایید می‌کند.

امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی

شرکت‌هایی که در بازار فرابورس پذیرش می‌شوند، می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار، درصد قابل توجهی از منابع مالی طرح‌های موردنظرشان را از طریق انتشار اوراق، تأمین کنند.

امکان خروج از فرابورس

اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از بازار فرابورس خارج شود، می‌تواند با استفاده از دستورالعمل پذیرش برای این موضوع و با گذراندن فرآیندی مشخص، از این بازار خارج شود.

نبود حجم مبنا

سهامی که در بازار فرابورس ایران مورد مبادله قرار می‌گیرند، به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو‌به‌رو هستند و عرضه و تقاضا برای این نوع سهام به سرعت به تعادل می‌رسد و معمولا صف خرید و فروش طولانی مدتی ندارد.

پیشنهاد می کنیم مقاله روانشناسی بازار بورس | تابلو خوانی حجم معاملات را مطالعه فرمایید

بازار بورس چیست؟

بورس به یک بازار مالی متمرکز و تنظیم شده اشاره دارد، جایی که اوراق بهادار، کالاها، مشتقات و سایر محصولات مالی شرکت‌های بورسی بین کارگزاران سهام و سرمایه گذاران، خرید و فروش می‌شود. در این بازار، قیمت اوراق بهاداری مانند سهام، اوراق قرضه، اسکناس، اوراق مشارکت و غیره توسط تقاضای بازار و نیروهای عرضه کننده تعیین می‌شود.

این معاملات می‌تواند در یک مکان فیزیکی مانند تالار بورس انجام گیرد یا می‌تواند در یک بستر الکترونیکی مثل یک وب سایت کارگزاری معامله شود.

روش های انجام معاملات در بورس

معامله در بازار بورس از طریق موسسات و شرکت‌های کارگزاری قابل انجام است. این کارگزاری‌ها با هدف حاکمیت بر معاملات اوراق بهادار توسط عموم مردم و شرکت‌ها تأسیس شده است. علاوه بر این مجموعه‌ای از قوانین بورسی به بنگاه‌ها و کارگزاران که در معاملات اوراق بهادار شرکت می‌کنند، ارائه شده است. در ادامه ویژگی‌های بازار بورس را یک به یک بر می‌شماریم تا با ذهن بازتری متوجه تفاوت بورس و فرابورس شوید.

ویژگی‌های بورس چیست؟

معاملات اوراق بهادار

اولین و مهمترین وظیفه بورس، فراهم آوردن بستر رسمی برای معاملات اوراق بهادار و فروش آنها در هر زمان که یک سرمایه‌گذار نیاز به سرمایه دارد، با قیمت غالب بازار است. علاوه بر این، بازار بورس یک نوع انعطاف پذیری را برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کند تا هر زمان که نیاز باشد، سهام خود را تغییر دهد و بفروشد.

تعیین قیمت

به دلیل حضور بسیاری از خریداران و فروشندگان در بورس، این بازار به یکی از بهترین نمونه‌های رقابت قیمتی تبدیل شده است. از آنجا که بازار شفاف است، تمام اطلاعات لازم در دسترس است و مناقصه فعال انجام می‌شود و از این طریق قیمت تعیین می‌شود.

جمع‌آوری وجوه

در صورت لزوم بورس برای جمع آوری وجوه نقد از بازار، با ارائه اوراق بهادار شرکت‌ها، مبادرت به فروش سهام به عموم مردم می‌کند.

ذخیره پس‌انداز

معمولا مردم پس‌انداز خود را در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند تا سود خوبی عایدشان شود و از سرمایه‌گذاری‌های خود درآمد کسب کنند. به این ترتیب، پس‌انداز عموم مردم توسط بورس و خرید سهام و با سرمایه‌گذاری پول خود در بخش‌های مختلف که بازده بالایی دارند، ذخیره می‌شود.

معاملات در اوراق بهادار دست دوم

در بورس فقط آن دسته از اوراق بهاداری معامله می‌شود که قبلا توسط شرکت‌ها و موسسات مالی از طریق عرضه عمومی در بازار اولیه منتشر شده باشد.

تفاوت بورس و فرابورس به زبان ساده

تفاوت بین بورس و فرابورس را می‌توان به روشنی بر اساس موارد زیر ترسیم کرد:

• بورس در لغت به معنی مبادله تجاری است که می‌تواند توسط یک سازمان یا موسسه کارگزاری انجام گیرد، و میزبان بازاری است که سهام آن در شرکت‌های ذکر شده بین خریداران و فروشندگان معامله می‌شود. از طرف دیگر، فرابورس به معاملات خارج از بورس گسترش می‌یابد، که به یک بازار غیرمتمرکز اشاره دارد، جایی که خریداران به دنبال فروشندگان هستند و بالعکس.
• شرکت‌ها و کارگزاری‌های بورسی دارای یکسری دستورالعمل‌های مدون هستند که براساس آنها معاملات را انجام می‌دهند. در صورتی که شرکت‌های کوچکی که در بازار فرابورس پذیرش شده‌اند، از این دستورالعمل‌ها پیروی نمی‌کنند و شرایط ساده‌تری دارند.
• عامل دیگر تفاوت بورس و فرابورس به وجود محل فیزیکی تبادل اشاره دارد. برای معامله سهام ارائه شده در بورس از مکان‌های فیزیکی مثل کارگزاری‌، تالار بورس و…  استفاده می‌شود. در حالی که بازار فرابورس فاقد مکان فیزیکی است.
• وقتی صحبت از شفافیت می‌شود، بازار فرابورس به اندازه بورس شفاف نیست؛ فرابورس فاقد جایی است که شرکت کنندگان اطلاعات و دانش کاملی در مورد اوراق بهادار معاملات کسب کنند، اما بورس دارای مجموعه دستورالعمل‌هایی است که تمامی تبادلات و فرایندها را تشریح می‌کند.
• در بازار بورس، فقط محصولات استاندارد از نظر کیفیت و کمیت مورد رسیدگی و معامله قرار می‌گیرند. در حالی که در بازار فرابورس، سهام و قراردادها طبق نیاز خریداران سفارشی می‌شوند.
• به دلیل عدم تعادل کوتاه مدت بین تقاضا و عرضه، هیچ مکانیزمی در بازار فرابورس برای جلوگیری از افزایش یا افت شدید قیمت‌ها وجود ندارد. با این حال، در بازار بورس، این عدم تعادل قیمت‌ها با توقف معاملات در شرایط خاص مدیریت می‌شود، که به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تعادل بازار را بازیابند و از مکانیزم توقف سود و ضرر استفاده کنند.

پیشنهاد ویژه ثروت‌آفرین : فیلتر طلایی بورس

نتیجه‌گیری

در مقاله حاضر به بررسی تفاوت‌های بورس و فرابورس پرداختیم و فهمیدیم که بورس به دلایل خاصی از جمله تأمین نقدینگی برای اوراق بهادار در هر زمانی که نیاز باشد، شفافیت از نظر در دسترس بودن اطلاعات، انعطاف پذیری برای تغییر سرمایه‌گذاری در سبد سهام، ریسک کمتر و حفظ ارزش واقعی قیمت سهام، یک گام جلوتر از فرابورس است.

با این حال فرابورس هم مزایایی از قبیل امکان استفاده از سهام به عنوان وثیقه بانکی برای خریداران، امکان پذیرش شرکت‌های کوچک در بازار سهام و… را در بر دارد. با این حال شما می‌توانید با بررسی دقیق تفاوت بورس و فرابورس و محدودیت و مزایای هر یک از آنها، مبادرت به سرمایه‌گذاری در این بازار مالی بکنید. خوشحال می شویم نظر ارزشمند شما را در این خصوص بدانیم.