سرمایه گذاری در طلا همواره یکی از گزینههای پرطرفدار و مطمئن بوده است. با اینکه در دنیای امروز، امکان سرمایهگذاری در بازارهای مالی جدید مانند بورس و ارز دجیتال برای همگان وجود دارد، ولی هنوز سرمایه گذاری در طلا طرفداران بسیاری دارد. برای سرمایهگذاری در بازار طلا، بیشتر افراد تنها خرید طلای فیزیکی یا زینتی را به عنوان روش سرمایهگذاری میشناسند، ولی امروزه حتی در داخل کشور هم، ابزارهای دیگری به منظور بهرهمندی از نوسانات قیمتی این فلز گرانبها تعریف شده و در دسترس عموم قرار دارد. بنابراین در این مطلب قصد داریم، تا روش های سرمایه گذاری در طلا را با هم بررسی کنیم. البته پیش از پرداختن به انواع روشهای موجود در بازار، چرایی سرمایه گذاری در طلا را نیز بررسی خواهیم کرد. به علاوه، در مورد مزایا و معایب هر یک از روش های مختلف سرمایه گذاری در طلا هم اطلاعاتی را در اختیار شما قرار میدهیم.
سرمایه گذاری در طلا چه مزایا و معایبی دارد؟
طلا همیشه در شرایط بحرانی و ریسکهای بازار جهانی، به عنوان ابزار کاهش ریسک برای سرمایهگذاران مورد استفاده قرار گرفته است. البته طلا بیشتر از استفاده به عنوان یک فرصت سرمایهگذاری برای کسب بازدهیهای بالاتر از تورم یا بازارهای موازی خود، به عنوان یک ابزار به منظور حفظ قدرت خرید و در واقع جلوگیری از کاهش ارزش پول کاربرد داشته است.
درست است که سرمایهگذاران در این بازار، میتوانند همزمان از نوسانات دلار و انس جهانی بهرهمند شوند. ولی ما معمولا از بازار طلا انتظار بازدهیهای بالاتر از بازارهای موازی مانند بازار سرمایه را مخصوصا در بلندمدت نداریم، طلا در واقع قابلیت حفظ قدرت خرید سرمایهگذار را با ریسک نسبتا پایین دارد و در صورت قرار گرفتن به عنوان یکی از اجزای سبد سرمایهگذاری شما، ریسک آن را تعدیل خواهد کرد. بنابراین قطعا پیشنهاد میشود به منظور تعدیل ریسک سرمایهگذاری خود در داراییها و بازارهای مالی مختلف، بخشی از سرمایهتان را به سرمایه گذاری در طلا و سکه اختصاص دهید.
به صورت کلی در مقایسه بازارهای مختلف لازم است به این نکته توجه کنید که اصولا سرمایهگذاری مخصوصا در ابعاد بزرگتر در بلندمدت معنا پیدا میکند. البته این را هم در نظر بگیرید که نوسانات قیمتی در کشور ما بسیار بالاست و با تورم دو رقمی مواجه هستیم. بنابراین، وقتی در مورد بازدهی بالاتر و یا پایینتر یک بازار نسبت به سایر بازارها صحبت میکنیم، منظور بازدهی در دورههای سرمایهگذاری بلندمدت است و نه کوتاه مدت. چون اصولا در کوتاه مدت شاید بتوان با رویکرد نوسانی و جریان دادن سرمایه در بازارهای مختلف و در مقطع زمانی خاص، به کسب سود و بازدهی در آن بازارها دست پیدا کرد، ولی تحقق چنین عاملی دشوار و با ریسک بالایی همراه است. بنابراین، همواره به سرمایهگذاران توصیه شده تا یک سبد متشکل از داراییهای مختلف ایجاد کنند و البته طلا هم یکی از گزینههای مناسب برای قرار گرفتن در این سبد است.
روش های سرمایه گذاری در طلا و سکه کدامند؟
در حال حاضر برای سرمایهگذاری در بازار طلای داخل کشور، روشهای مختلفی وجود دارد که شناخته شدهترین روش خرید طلای فیزیکی است، سایر این روشها عبارتند از گواهی سپرده سکه در بورس کالا و صندوقهای سرمایه گذاری در طلا.
1. خرید فیزیکی سکه و طلا
از جمله روش های سرمایه گذاری در طلا که در میان عموم مردم بیشتر متداول است، شامل خرید انواع مختلف سکههای در دسترس یعنی گرمی، ربع، نیم، تمام و غیره میباشد. رایجترین عیار طلا هم، ۱۸ عیار است. اگر قصد ورود به این نوع سرمایهگذاری را دارید، توجه داشته باشید که سکه در اقتصاد ایران در بسیاری مواقع دارای حباب قیمتی میباشد.
معایب خرید فیزیکی سکه و طلا چیست؟
مواردی که در ادامه ذکر میشوند مربوط به خرید فیزیکی طلا با هدف سرمایهگذاری است و منظور ما خرید طلا برای مصارف زینتی نیست.
خرید طلا به چند روش امکانپذیر است که موارد زیر را شامل میشود:
– خرید طلای نو
– خرید طلای بدون اجرت یا دست دوم
– خرید طلای آب شده
خرید طلای نو، با پرداخت کارمزد، اجرت و مالیات همراه است. یعنی اگر همین امروز طلا بخرید و با فرض ثبات نرخ آن، همین امروز اقدام به فروش آن نمایید. با در نظر گرفتن کارمزد، مالیات و اجرتی که پرداختهاید با زیان مواجه خواهید شد. بنابراین در این بخش خرید سکه، گزینه مناسبتری برای سرمایهگذاری است.
در خرید طلای دست دوم نیازی به پرداخت اجرت نیست یا در نهایت اجرت کمی پرداخت میشود. ولی ریسک کلاهبرداری و تقلبی بودن را به همراه دارد. خرید طلای آّب شده هم با ریسک تقلبی بودن مواجه است و به تخصص و آشنایی با بازار طلا نیاز دارد. البته برای حل این مشکل شمش طلا گزینه مناسبی است. چون برخلاف طلای آب شده، شمشها معتبر هستند و بر روی آن علائم حک شده وجود دارد.
2. گواهی سپرده طلا
گواهی سپرده کالایی یک ورقه بهادار است که مالکیت دارنده آن را در مورد مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار تایید کرده و در واقع، قبض انبار صادر شده توسط انباردار پشتوانه آن است و از دیگر روش های سرمایه گذاری در طلا است. به عنوان نمونه، بانک رفاه کارگران دارای انبار برای سکه طلا است و مالکان میتوانند با در دست داشتن گواهی سپرده و مراجعه به انبار آن را دریافت نمایند. به این صورت که هر نماد گواهی سپرده سکه دارای یک یک تاریخ سررسید است. برای خریدار این امکان فراهم است که یا پس از خرید سکه، آن را تحویل بگیرد و یا در صورت تمایل، اوراق را تا سررسید نگهداری کند.
در حال حاضر پس از اینکه معاملات آتی سکه در بورس کالا تعطیل شد، معاملات ثانویه گواهی سپرده سکه در بورس اوراق بهادار قابل انجام میباشد. بنابراین اگر به دنبال استفاده از این روش برای سرمایهگذاری هستید، به کد بورسی نیاز خواهید داشت. روش خرید اوراق نیز مشابه سهام است. هر ۱۰ ورقه گواهی سپرده معادل یک سکه تمام بهار آزادی است و البته این معامله شامل هزینه کارشناسی، ارزیابی و انبارداری نیز میشود. همچنین درصدی از مبلغ معامله به عنوان کارمزد معاملات کسر میگردد.
فروش سکه فیزیکی در این بازار چگونه امکانپذیر است؟
برای فروش سکه فیزیکی، لازم است افراد مدارک شناسایی معتبرشان را به رویت و تایید بانکهای دارای انبار رسانده و سکه یا سکههای موردنظر را به انبار تحویل دهند. البته قبض انبار یک روز کاری بعد و پس از تایید اعتبارسنجی سکهها، صادر میشود. بنابراین دارنده قبض انبار قادر به فروش سکه توسط مراجعه حضوری به کارگزاریها یا سامانه معاملات برخط سهام خواهد بود.
3. صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر طلا
دستهبندی انواع صندوقهای سرمایهگذاری بر مبنای داراییهای سرمایهگذاری شده بر روی آنها انجام میشود. یکی از ابزارهای جدید مالی صندوق کالایی قابل معامله (ETC) است. این نوع صندوق امکان خرید اوراق کالای مورد نظر (معمولا طلا و سکه) را به جای خرید و نگهداری آن برای خریداران فراهم میکند. در واقع با خرید این اوراق، سرمایهگذار با وجود داشتن مالکیت کالای مورد نظر، مسئولیت نگهداری از آن کالا و تحمل هزینهها و خسارتهای احتمالی حمل و نقل، انبارداری، سرقت و … را بر عهده نخواهد داشت.
صندوقهای سرمایه گذاری در طلا چه مزایایی دارند؟
در ایران صندوقهای سرمایه گذاری در طلا از نوع قابل معامله هستند. البته لازم است برای سرمایهگذاری در آنها کد بورسی داشته باشید. همانگونه که اشاره شد، این نوع صندوقها ریسک نگهداری طلا و هزینههای نگهداری، حمل و غیره را از بین میبرند. همچنین کارمزد خرید این صندوقها نسبت به کارمزد خرید طلا کمتر است.
یکی دیگر از مزایای استفاده از چنین صندوقهایی این است که مشکل کاهش قدرت خرید ناشی از افزایش نرخ طلا و سکه را در افرادی که قصد سرمایهگذاری در این بازار داشته باشند، حل کرده است. بنابراین افراد با استفاده از این صندوقها میتوانند به هر میزان که توانایی داشته باشند، از این فرصت سرمایهگذاری استفاده کنند.
همچنین با توجه به اینکه معامله در این صندوقها در بستر بازار صورت میگیرد، نقدشوندگی بیشتری نسبت به بازار فیزیکی دارند. یکی دیگر از مزایای قابل توجه در این صندوقها قابلیت نقد کردن بخشهایی از دارایی است. به این صورت که اگر مایل به نقد کردن مبلغی کمتر از ارزش یک سکه باشید، این امکان را در صندوقها خواهید داشت ولی چنین قابلیتی در فروش سکه فیزیکی وجود ندارد.
برخی از این صندوقهای سرمایهگذاری طلا در ایران عبارتند از:
– صندوق سرمایهگذاری پشتوانه طلای لوتوس پارسیان با نماد طلا
– صندوق سرمایهگذاری مبتنی بر سکه طلای کیان با نماد گوهر
– صندوق سرمایهگذاری طلای زرافشان امید ایرانیان با نماد زر
– صندوق سرمایهگذاری مبتنی بر سکه طلای مفید با نماد عیار
سخن نهایی
اگر قصد سرمایهگذاری به این بازار را دارید، به دلایلی که در مقاله روش های سرمایه گذاری در طلا ذکر شد بین دو گزینه طلا و سکه، بهتر است سکه را انتخاب کنید. در انتخاب میان سکه فیزیگی و گواهی سپرده هم، گواهی به دلیل سهولت معاملات، هزینه معاملاتی کمتر و نقد شوندگی بالاتر گزینه بهتری برای سرمایهگذاری میباشد. البته صندوقهای سرمایهگذاری به دلیل نداشتن هزینه انبارداری، ارزیابی و.. مربوط به گواهی سپرده انتخاب درستتری به نظر میرسند.
به طور کلی تا پیش از پیدایش صندوقهای طلا و سکه، نگهداری طلای فیزیکی با هدف سرمایهگذاری توجیه داشت، اما امروزه پذیرش ریسک نگهداری فیزیکی طلا و سکه منطقی نیست. فراموش نکنید که پیش از خرید هریک از این نوع دارایی حتما میزان حباب نسبت به ارزش ذاتی و همچنین نوسانات تاریخی و برآوردهای آتی را مورد بررسی قرار دهید.