سهام دلاری و غیر دلاری دو نوع اصلی سهام هستند که شرکتها را بر اساس نحوه درآمدشان به این دو دسته تقسیم میکنند. شناخت درست سهام دلاری و غیر دلاری میتواند باعث شود تا با شناسایی بازار هدف، امکان سودآوری و افزایش سرمایه برای سرمایهگذاران فراهم شود. البته شرکتها ممکن است هزینههای مختلف متشکل از هر دو نوع دلاری یا ریالی داشته باشند اما این دستهبندی بر اساس نوع درآمد آنها صورت میپذیرد. شرکتهایی که از هر دو روش دلاری و غیر دلاری درآمد دارند نیز بر اساس اینکه عمده درآمدشان به چه صورت است در یکی از این دو دسته قرار میگیرند.
سهام دلاری
سهام دلاری به سهام شرکتهایی گفته میشود که در زمینه صادرات در حال فعالیت هستند. رویکرد شرکتهای صادرات محور در حقیقت به این صورت است که به ریال هزینه میکنند در حالی که درآمد آنها به صورت دلاری است. این شرکتها سود بیشتری میبرند چرا که تولید محصولات آنها در داخل کشور است و هزینه آب، برق، دستمزد و سایر مخارج خود را به ریال پرداخت میکنند و درآمد خود را از طریق صادرات به کشورهای مختلف و به دلار به دست میآورند. بنابراین نوسانات بازار ارز و تغییرات قیمت دلار میتواند بر قیمت سهام این شرکتها تاثیرگذار باشد. علاوه بر این موضوع شرکتهای فعال در عرصه صادرات در حقیقت تامین کننده قسمت عمدهای از درآمد ارزی کشور هستند و به همین دلیل ارزش بالایی دارند.
تاثیر عوامل محیطی بر سهام هایی که به دلار متکی هستند
در مواقعی که اتفاقات سیاسی و اقتصادی دچار تنش میشود، قیمت دلار افزایش پیدا میکند. به دنبال گرانی دلار، شرایط تورمی بر جامعه حاکم میشود و اقلام مختلف دچار تغییر قیمت میشوند. در این مواقع شرکتهایی که درآمد آنها به دلار است سود بیشتری کسب میکنند و به دلیل افزایش درآمد، قیمت سهام آنها با رشد مواجه خواهد شد.
دستهبندی سهام های دلاری
فقط شرکتهای صادرات محور در دسته سهام دلاری قرار نمیگیرند بلکه تمام شرکتهایی که به نوعی با شرکتهای خارجی در تعامل هستند و مواد اولیه یا محصولات خود را در خارج از کشور به فروش میرسانند جزو سهامهای دلاری به شمار میروند.
سرمایهگذاری در اینگونه سهام ها
شرایط بد سیاسی و اقتصادی مانند تحریم و یا تنشهای مختلف داخلی و بینالمللی میتواند باعث نوسانات بازار ارز به خصوص قیمت دلار شود. با توجه به روند کلی افزایشی قیمت دلار در ایران، سرمایهگذاری در شرکتهایی که جزو سهام دلاری دسته بندی میشوند کار منطقیتری به نظر میرسد. البته توقف روند افزایش نرخ ارز و کاهش التهابات ایجاد شده در این زمینه میتواند باعث شود تا سهام این شرکتها افت کند و سود مناسبی را برای سرمایهگذاران دربر نداشته باشد.
سهام غیر دلاری
سهام غیر دلاری که سهام ریالی نیز نامیده میشود، به سهام شرکتهایی گفته میشود که در حال فعالیت در داخل کشور به عنوان بازار هدف هستند. این شرکتها عموما به ریال درآمد دارند و ممکن است بخشی از هزینهها را به دلار پرداخت کنند. در حقیقت مخارج این شرکتها به صورت تلفیقی از ریال و دلار است که در نتیجه تغییرات بازار ارز بر عملکرد آنها تاثیر به سزایی خواهد گذاشت.
تاثیر بازار ارز بر روی سهامی که به دلار متکی نیستند
افزایش قیمت دلار میتواند ضربه سنگینی بر سیستم مالی آنها وارد کند و باعث افت ارزش سهام آنها شود. در عین حال با ثبات بازار ارز میتوان سود خوبی را در این شرکتها مشاهده کرد و به سرمایهگذاری بر روی آنها با هدف افزایش سرمایه اقدام کرد.
شرکتهای با سهام غیر دلاری
شرکتهای تولیدی که محصولات خود را در بازار داخل کشور به فروش میرسانند از جمله شرکتهای با سهام غیر دلاری هستند. این به معنی تاثیر نداشتن قیمت دلار بر روی محصولات و یا سهام این شرکتها نیست قیمت دلار بر روی این شرکتها نیز تاثیر میگذارد ولی آنها درآمدی به دلار کسب نمیکنند و محصولات خود را با ریال معامله میکنند.
تاثیر بازار ارز بر روی اینگونه سهام
کاهش نرخ ارز خبر خوبی برای شرکتهایی است که مواد اولیه محصولات خود را به صورت وارداتی به دست میآورند. در واقع کاهش نرخ ارز میتواند اقبال عمومی را به سمت محصولات شرکتهای با سهام ریالی بکشاند. همین امر باعث ایجاد سود و درنتیجه افزایش ارزش سهام این شرکتها خواهد شد. همچنین عوامل دیگری مانند لغو تحریمها و یا تسهیل نقل و انتقالات ارزی میتواند ارزش سهام این شرکتها را بالا ببرد.
مزایا و معایب این سهام ها
به نوعی میتوان این دو نوع را هم مکمل و هم مقابل یکدیگر دانست. در تعریف این دو مقابل یکدیگر قرار میگیرند و دارای رویکردهای متفاوت هستند. نکته اینجاست که هر دو تحت تاثیر دلار هستند و دلار نقش مهمی در تعیین ارزش آنها ایفا میکند. دلار به صورت مستقیم بر ارائه محصول شرکتهای با سهام دلاری دارد چرا که محصول نهایی به دلار عرضه میشود و برای شرکت ایجاد درآمد میکند. دلار به صورت مستقیم به دست این شرکتها میرسد و آنها با دریافتی خود هزینههای ریالی را مدیریت میکنند.
در نقطه مقابل اما شرکتهای با سهام غیر دلاری قرار دارند که به نوعی دلار به طور غیر مستقیم بر روی محصول آنها تاثیر میگذارد. تهیه مواد اولیه و وارد کردن قطعات مورد نیاز توسط دلار صورت میپذیرد که جزو هزینههای دلاری شرکتها با سهام غیر دلاری هستند. این شرکتها با ریال محصولات خود را عرضه میکنند و به ریال نیز هزینه میکنند اما تاثیر دلار بر آنها غیر مستقیم است و در محصول نهایی یا درآمد دیده نمیشود.
سهام دلاری و ریالی؛ کدام سهم برای سرمایهگذاری بهتر است؟
برای داشتن پرتفویی با ریسک پایینتر بهتر است تا سبد سرمایهگذاری خود را متنوع انتخاب کنیم. در این صورت هنگامی که سهام دلاری و غیر دلاری دچار تغییر میشوند، بخشی از سرمایه ما در سود و بخشی در زیان قرار میگیرد که باعث میشود تا بالانس خوبی در سبد ما برقرار شود. هنگامی که قیمت دلار در حال افزایش است میتوان به بخش دلاری سهام خود وزن بیشتری داد و هنگامی که قیمت دلار در سراشیبی و یا حالت سکون قرار دارد میتوان وزن بیشتر را برای سهام غیر دلاری در نظر گرفت.
بررسی اینگونه سهام به همراه دیگر عوامل تاثیرگذار
میزان تاثیر قیمت ارز بر سهام شرکتها فقط یکی از المانهای مهم در سرمایهگذاری است و باید به مسائل دیگر نیز در بازار بورس توجه داشت. لازم است تا با تحلیل بازار بورس و بررسی عوامل موثر مختلف اقدام به سرمایهگذاری در زمان و مکان مناسب کرد. عدم شناخت و بررسی کافی میتواند سرمایه سرمایهگذاران را از بین ببرد و ضررهای جبران ناپذیری را به آنها وارد کند.