ثروت آفرین آموزش سرمایه گذاری در بورس و کسب و کار اینترنتی در وب سایت ثروت آفرین
هر فردی که با معاملات و نحوه خرید و فروش در بورس آشنا باشد، اصطلاحاتی مانند خریداران، فروشندگان و معامله‌کنندگان را شنیده و در مورد آن‌ها آشنایی کامل دارد. اما مفهوم دیگری به نام بازارگردان وجود دارد که با وجود اهمیت در بازار، کمتر به آن‌ها توجه شده است. اگر به دنبال فعالیت موفق در بازار بورس و سهام هستید، لازم است بدانید چه کسانی بازارهای مالی را اداره می‌کنند و چه وظایفی دارند. بنابراین ما در این مطلب اطلاعاتی را در مورد بازارگردان و بازارگردانی با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
بازارگردان (Market Maker) کیست؟
بازارگردان و یا بازارساز به طور کلی شامل بانک‌ها یا موسسات مالی بزرگ است. این موسسات با تزریق نقدینگی به بازار موجب ادامه فعالیت آن می‌شوند. به عبارت ساده‌تر، آن‌ها این اطمینان را ایجاد می‌کنند که دارایی‌های مالی قابلیت تبدیل به پول قابل استفاده را دارند. اگر سرمایه‌گذاران قصد فروش سهم خود را داشته باشند، این افراد آن را خواهند خرید و به افرادی که قصد خرید داشته باشند، سهام می‌فروشند. البته بازارگردانی نه تنها در بازار سهام، بلکه در مبادله ارز نیز متداول است.
از نظر تئوری، همه افراد می‌توانند بازار ایجاد کنند. اما در واقع اندازه سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز، یک محدودیت بزرگ است. یعنی شما برای داشتن امکان خرید یا فروش، به سرمایه کلانی نیاز خواهید داشت. بنابراین هر فردی به عنوان یک سرمایه‌گذار فعال در بازار سرمایه، باید از نکاتی که در مورد عملکرد بازارگردانان وجود دارد اطلاع داشته باشد.
بازارگردانی چیست؟
همان‌‌گونه که گفتیم، بازارگردان یک معامله‌گر است و وظیفه اصلی او ایجاد نقدینگی در بازار، از طریق خرید و فروش اوراق بهادار می‌باشد. آن‌ها همیشه آماده هستند که در بازار و با قیمت عمومی، به خرید و فروش اقدام کنند. معمولا بازارگردان یک کارگزاری، بانک یا موسسه بزرگ است. ولی گاهی افراد هم قادر به انجام این کار هستند.
در واقع بازارگردانان هستند که بازار را ایجاد می‌کنند. چون آن‌ها اوراق بهادار را در دسترس سایر معامله‌گران قرار می‌دهند تا فرایند خرید و فروش انجام گیرد. در نهایت هم، میزان نقدینگی در بازار افزایش می‌یابد. مهم‌تر این‌که، این اقدام باعث می‌شود معاملات بدون مشکل انجام شوند. بدون وجود بازارگردانان، بازار در بیشتر موارد نقدینگی نخواهد داشت و بنابراین انجام معاملات دشوار خواهد شد.
مثلا زمانی که بخواهید یک سهم خاص را به فروش برسانید، بازارگردان آن را با قیمت پیشنهادی از شما خریداری کرده، سپس با قیمت دلخواه به خریداران می‌فروشد. بازارگردانان قادر هستند اوراق بهادار خریداری شده را در بورس خود به شرکت‌های دلال و فروشنده هم بفروشند. نکته قابل توجه این است که وقتی سازندگان بازار، اوراق بهادار بخرند، همیشه خریدار را بلافاصله در صف قرار نخواهند داد.
بازارگردانی چه اهمیتی دارد؟
بازارگردانان این اطمینان را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کنند که بازار همیشه نقدینگی خود را حفظ کند و معاملات به آسانی انجام گردد. به علاوه، آن‌ها ایجاد کننده‌ی بازار هستند. یعنی مطابق با قیمت عمومی به خرید و فروش اقدام می‌کنند.
به علاوه، بازارگردانان در تنظیم قیمت اوراق بهادار دارای ارزش بیش از حد، نیز موثر هستند. به دلیل این‌که آن‌ها میزان اوراق بهادار را در بازار کنترل می‌کنند، قادر هستند با بالا بردن قیمت یک سهم کم ارزش یا پایین بردن قیمت اوراق بهادار، به بازار کمک کنند. در واقع، چون آن‌ها کنترل کننده‌ی میزان سهام در بازار هستند، قادر به تنظیم قیمت‌ها بر اساس موجودی نیز هستند و این کار در تنظیم بازار تاثیر زیادی دارد.
بازارگردانان چگونه سود کسب می‌کنند؟
زمانی‌که بازارگردان اقدام به خریداری یک سهام می‌کند، خرید را با قیمت پیشنهادی انجام می‌دهد. برای فروش اوراق بهادار هم، قیمت پیشنهادی خود را ارائه می‌دهند. به اختلاف میان این قیمت‌ها، اسپرد گفته می‌شود و سود کارگزاران از همین اختلاف قیمت است. به علاوه آن‌ها برای ایجاد نقدینگی برای مشتریانشان هم کمیسیون دریافت می‌کنند.
چه عواملی بر بازارگردانی موثر است؟
عوامل تأثیرگذار بر بازارگردانی به سه بخش تقسیم می‌شوند که موارد زیر را شامل می‌شود.
1. عمق بازار
مطابق با قانون علم اقتصاد، بازار در صورتی دارای عمق است که منحنی عرضه و تقاضا در بازار مالی، حول قیمت دارایی کشش‌پذیر و پیوسته باشند. یعنی، اگر سفارش‌های خرید و فروش در قیمت‌های بالاتر و یا پایین‌تر از قیمت تعادلی از سوی سرمایه‌گذاران، به صورت دایمی و پیوسته ارسال شود، نشان دهنده‌ی عمق بازار است. متاسفانه در بازار ایران، پس از هر صعود و یا هر نزول قیمتی، صف خرید و یا فروش ایجاد شده و از شکل‌گیری عمق بازار جلوگیری می‌شود.
2. عرض بازار
هنگامی که تعداد خریداران و فروشندگان در قیمت تعادلی یعنی قیمت ذاتی سهم زیاد باشد، میزان عرض بازار را نشان می‌دهد. در واقع، عرض بازار را وجود جریان مستمر در معاملات سهام تعیین می‌کند. بازاری دارای چنین ویژگی، نقدشوندگی بالایی دارد و به همین دلیل، بازارسازان تمایل دارند حتی با کسب سود کم، هم در این بازارها فعالیت کنند.
3. نسبت سرمایه‌گذاران اطلاعات‌محور به سرمایه‌گذاران نقدمحور
سرمایه‌گذاران نقدمحور، با ورود سرمایه اضافی به بازار، موجب افزایش نقدینگی می‌شوند. اما سرمایه‌گذاران اطلاعات‌محور، برمبنای اطلاعاتشان از یک سهم خاص، به ارزیابی اوراق بهادار و معامله اقدام می‌کنند. بنابراین ممکن است در برخی مواقع سرمایه‌گذاران برمبنای اطلاعات نادرست، سفارشات نامتعادل در بازار ایجاد کنند. وجود همین عدم تعادل در بازار، ضرورت فعالیت بازارسازان را افزایش داده و به کسب سود بیشتر برای آنان منجر می‌گردد.
بازارگردان موفق چه ویژگی‌هایی دارد؟
یکی از نکات قابل توجه در این مبحث این است که هر بازارگردانی موفق نیست. در واقع آن‌ها برای رسیدن به هدفشان باید ویژگی‌هایی را در عملکردشان قرار دهند که شامل موارد زیر می‌باشد.
1. تداوم قیمت
یک بازارگردان باید قادر به ارائه توانایی و تمایل خود برای ایجاد قیمت در طیف گسترده‌ای از اندازه‌ها باشد، حتی با وجود نوسانات قابل توجهی که با آن روبه رو است. بنابراین یکی از وظایف مهم آنان تعهد سرمایه و تنوع در کانال‌های توزیع خواهد بود. در صورت عدم رعایت قانون تداوم قیمت، بازارگردانان متحمل زیان می‌شوند.
2. تداوم تجارت
بازارگردانان باید در بازار حضور مستمر داشته باشند و معاملات را به انجام برسانند. هر زمان که یک دارایی برای خرید یا فروش ارائه می‌شود، باید طرف دیگر معامله موجود باشد. یعنی باید معاملات در زمان واقعی به مشتریان ارائه شود.
3. انعطاف‌پذیری و پوشش
بازارسازان خدمات خود را با ارائه انعطاف‌پذیری در زمینه‌های مختلف افزایش می‌دهند. برای مثال، آن‌ها می‌توانند شرایطی مانند تاریخ تسویه غیر استاندارد یا فرصت تسویه در چندین ارز را ارائه دهند. هم‌چنین، بازارگردان باید قادر به پوشش طیف وسیعی از ابزارها برای مشتریانشان باشند. چنین خدماتی تعهد بازارگردان به جلب رضایت مشتری را نشان می‌دهد.
سخن نهایی
بازارگردان نقش بسیار مهمی در بازارهای مالی ایفا می‌کند. بدون آن‌ها، بازار تقریبا فاقد نقدشوندگی خواهد بود و سایر معاملات نیز تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. به دلیل فعالیت بازارسازان، از تشکیل صف‌های طولانی برای خرید و فروش جلوگیری شده و نقدشوندگی در بازار حفظ می‌گردد. بنابراین از ایجاد نوسانات شدید در قیمت سهام جلوگیری خواهد شد.
