لیبرا یک سیستم پرداختی مبتنی بر فناوری بلاکچین و همچنین استیبل کوین است که توسط شرکت فیسبوک راهاندازی شده است. نام این پروژه اکنون به دییم (Diem) تغییر پیدا کرده است، اما در ادامه این مقاله به معرفی ارز دیجیتال لیبرا و سیستم پرداخت مالی آن میپردازیم.
- این ارز دیجیتال بر یک بلاکچین امن، مقیاس پذیر و قابل اعتماد ایجاد شده است.
- لیبرا یک استیبل کوین است که توسط دارایی دیگری پشتیبانی حمایت میشود.
- نظارت بر آن به عهده انجمن لیبرا (Libra Association) است.
- این ارز دیجیتال از مکانیزم اجماع لیبرابیافتی (LibraBFT) استفاده میکند.
- کدگذاری قرارداد هوشمند آن از طریق زبان برنامهنویسی Move انجام میشود.
شرکت فیسبوک قصد داشت تا قبل از راهاندازی این سیستم و در نیمه اول سال ۲۰۲۰، انجمن لیبرا ۱۰۰ عضو داشته باشد. حق تصمیمگیری نهایی متعلق به این انجمن است اما تا سال ۲۰۱۹ فیسبوک نقش رهبری این انجمن را برعهده داشت. اگرچه سند سفید این ارز دیجیتال بیان میکند که به محض راهاندازی شبکه لیبرا، همه اعضا انجمن تعهدات، امتیازات و الزامات مالی مشابهی را باید رعایت کنند. همه اعضا از قدرت و حق رای برابری برخوردار خواهند بود. علاوه بر این فیسبوک یک کیف پول دیجیتالی با نام کالیبرا راهاندازی کرده که برای معامله ارز دیجیتال لیبرا بهکار میرود. کاربران میتوانند با استفاده از کیف پول کالیبرا از طریق تلفن همراه خود ارز دیجیتال لیبرا را برای کاربران دیگر ارسال کنند. برای واریز وجه به کیف پول کالیبرا خود باید یکی از روشهای پرداختی که توسط فیسبوک پیشنهاد داده میشود مانند مسترکارت، ویزا، پیپال و استریپ را انتخاب کنید. همچنین میتوانید از طریق صرافیهای ارز دیجیتال دلار را به لیبرا تبدیل و از آن در کیف پول کالیبرا استفاده کنید.
بلاکچین لیبرا
شبکه لیبرا یک بلاکچین بهمعنای واقعی و سنتی آن نیست. تیم فیسبوک زنجیره لیبرا را از ابتدا کدگذاری کرد تا پاسخگوی نیازهای مورد نظر باشد. این بلاکچین باید قابلیت مقیاسپذیری برای بیلیونها اکانت را داشته باشد. مقیاسپذیری بالا بلاکچین به توان محاسباتی بالا، تاخیر کم در پردازش معاملات، و سیستم ذخیرهسازی کارآمد و با ظرفیت بالا بستگی دارد. همچنین این سیستم باید کاملا امن بوده و امنیت سرمایه و دادههای مالی کاربران را تامین کند. یکی دیگر از ویژگیهای مورد نظر فیسبوک برای بلاکچین لیبرا انعطافپذیری آن بود تا قدرت اجرا نوآوریهای آتی در زمینه خدمات مالی را داشته باشد.
آیا لیبرا از نظر فناوری یک بلاکچین محسوب میشود؟
بلاکچین مجموعهای از بلوکها است که شامل دادههای تایماستمپ (مهر زمانی) میشود و هر بلوک با استفاده از رمزنگاری به یک بلوک دیگر مرتبط میشود. داده هر بلوک با استفاده از فناوری رمزنگاری ایمن است. ماینرهای بیتکوین و اتریوم داده تراکنشها را جمعآوری میکنند و آنها را در یک بلوک قرار داده و آنها را با استفاده از مکانیزم اجماع اثبات کار آنها به یک بلاکچین اضافه میکنند. بلاکچین لیبرا از بلوکها بهعنوان ساختار داده اصلی در فناوری خود استفاده نمیکند و به این شکل این روند را تغییر داده است. درعوض، این فناوری تحت عنوان پایگاه داده قابل برنامهریزی غیرمتمرکز معرفی شده است. تراکنشها در لیبرا یک دنباله تشکیل میدهند که در درخت درهمسازی (Merkle Tree) ذخیره میشوند.
ارز دیجیتال لیبرا
درخت مرکل یا درهمسازی ساختار اطلاعاتی است که بهصورت یک دیاگرام نشان داده میشود. هش ۰-۰ و هش ۰-۱ شاخههای هش ۰ هستند که بهعنوان شاخه اصلی درنظر گرفته میشوند. هش اصلی بهعنوان ریشه نیز شناخته میشود و شما میتوانید کل شاخههای درخت را از ریشه آن استخراج کنید. ریشه درخت در بلاکچین لیبرا مشابه عملکرد هش بلوک در بلاکچین معمولی است. هک یک معامله وابسته به هک اطلاعات تراکنش قبلی است.
تراکنش های ارز دیجیتال لیبرا و هزینههای شبکه
یک تراکنش معمولی لیبرا شامل عناصر زیر است؟
- آدرس حساب فرستنده تراکنش
- کلید عمومی که بهعنوان امضای تراکنش بهکار میرود.
- یک اسکریپت کدگذاری شده در زبان برنامهنویسی Move برای اجرای تراکنش
- هزینه گس (gas fee) تراکنشها
- محدودیت گس تراکنش و یا حداکثر میزان گس که برای اجرای تراکنش مورد نیاز است.
- عدد صحیح بدون علامت که باید با مقدار دنباله از فرستنده تراکنش برابر باشد. پس از اجرای تراکنش این دنباله افزایش مییابد.
لیبرا نیز مانند اتریوم برای اجرای تراکنشها به هزینه گس نیاز دارد. همانطور که پیش از این گفتیم هر تراکنش و اجرای قراردادهای هوشمند به هزینه گس نیاز دارد. هرچه قرارداد هوشمند پیچیدهتر باشد، به گس و یا سوخت بالاتری نیاز دارد. میزان گس مصرفی به لیبرا تبدیل میشود و باید توسط فرستنده تراکنش پرداخت شود. هر قرارداد هوشمند یک مقدار گس مشخص دارد. این قرارداد تا زمانی اجرا میشود که مقدار گس مورد نیاز آن مصرف شود و پس از آن به حالت قبلی خود برمیگردد. این سیستم عملکرد بسیار مشابهی با اتریوم دارد. اتریوم محبوبترین قرارداد هوشمند در جهان است، بنابراین توسعهدهندگان میتوانند به علت شباهت از لیبرا استفاده کنند. همچنین بلکچین لیبرا کارمزدهای کمتری را برای معاملات درنظر میگیرد.
لیبرا بهعنوان یک استیبل کوین
ارز دیجیتال لیبرا درواقع یک استیبل کوین است که با دارایی حقیقی بهعنوان پشتوانه لیبرا حمایت میشود. دارایی پشتوانه مجموعه دارایی است که نوسان قیمت کمی دارد و قیمت ارز دیجیتال با آن دارایی تقریبا برابر است. اما چرا فیسبوک ارز دیجیتال لیبرا را بهعنوان یک استیبل کوین معرفی کرده است، و این استیبل کوین چگونه کار میکند؟
یک ارز مناسب باید سه ویژگی زیر را دارا باشد:
- امکان مبادله
- واحد محاسبه
- ثبات ارزش
ارزهای دیجیتال دو ویژگی اول را دارند اما ثبات قیمت ندارند، و دچار نوسانات قیمتی میشوند. بنابراین نمیتوانید با خیال راحت به سرمایهگذاری در زمینه ارزهای دیجیتال بپردازید. اگر قصد سرمایهگذاری در زمینه ارزهای دیجیتال دارید اما ثبات قیمت آن نیز برای شما اهمیت دارد باید به سراغ استیبل کوینها بروید.
درواقع یکی از بزرگترین معایب ارزهای دیجیتال نوسان قیمت آنها است که این مشکل در استیبل کوینها برطرف شده است.
در حالی که بسیاری از معاملهگران از این نوسان قیمت برای سوددهی و کسب درآمد استفاده میکنند، ممکن است در چند ثانیه بخش مهمی از سرمایه خود را نیز از دست بدهند. بسیاری از صرافیها فقط امکان معاملات جفت ارزهای دیجیتال را فراهم میکنند و از ارزهای فیات پشتیبانی نمیکنند. بنابراین معاملهگران باید در چنین شرایطی به دنبال استیبل کوینها بروند و بخشی از سرمایه خود را به این واسطه از نوسانات بازار امن نگه دارند.
ارزهای دیجیتال برای معاملات مدتدار و در زمان کوتاه مناسب نیستند. بهعنوان مثال فرض کنید فردی برای رویدادی یک بیت کوین شرطبندی میکند. این فرد با دو ضرر مواجه خواهد شد، یکی اینکه ممکن است این رویداد هرگز رخ ندهد و دیگر اینکه ارزش بیتکوین نیز ممکن است افت کند. بنابراین نوسان قیمت ارزهای دیجیتال برخی اوقات ریسک بزرگی را بهدنبال خواهد داشت.
به دلیل مزایایی که یک استیبل کوین در مقابل نوسانات قیمت ارائه میدهد، فیسبوک ارز دیجیتال خود را بهعنوان استیبل کوین توسعه داد.
سود ناشی از لیبرا
انجمن لیبرا از شبكه جهاني تشكيل شده كه به دارايي پشتوانه این ارز دیجیتال دسترسی دارند. متولیهای این شبکه حق رای دارند و بهاین ترتیب امنیت و غیرمتمرکز بودن لیبرا را تامین میکنند. سود ناشی از این سرمایه برای موارد زیر استفاده میشود:
- تامین هزینه سیستم
- اطمینان از هزینه تراکنش کم
- پرداخت سود سهام به سرمایهگذارانی که بودجه لازم برای شروع پروژه را تامین کردند.
کاربران لیبرا هیچ سودی از این شبکه دریافت نمیکنند. مقررات دریافت سود سهام از قبل و توسط اعضای انجمن لیبرا مشخص و تایید میشود. بلاکچین لیبرا از الگوریتم اجماع لیبرابیافتی (LibraBFT) استفاده میکند. اجماع روشی پویا برای رسیدن به توافق در یک گروه است. درواقع فرایند رایگیری به نظر اکثریت آراء توجه کرده و مطابق همان عمل میکند، و به نظر باقی اعضا توجهی نمیشود. اما اجماع روشی برای توافق است که در آن به منفعت همه اعضا گروه بهعنوان یک کل توجه میشود. از نقطه نظر دیگری اجماع میتواند توسط گروهی از افراد سراسر جهان برای ایجاد جامعه برابر و ایدهآل استفاده شود. مکانیزم اجماع درواقع روشی است که اعضای یک گروه از طریق آن به اجماع میرسند.
نحوه تولید بلوک در ارز دیجیتال لیبرا
در پروتکل اجماع لیبرا، گره و یا نودهایی که مسئولیت تولید بلوک را برعهده دارند تایید کننده (Validator) نامیده میشوند. تاییدکنندگان در نوبتهای متفاوتی به تایید بلوکها میپردازند. هر نوبت به رهبری یک تاییدکننده صورت میگیرد، و این تاییدکننده در آن نوبت باید بلوک جدیدی را تولید کند و برای تایید این بلوک باید موفق به اخذ اکثریت آراء از سایر تاییدکنندگان شود.
هر نوبت توسط یکی از تاییدکنندگان بهصورت تصادفی شروع میشود. پیشنهاداتی که لیدر مورد نظر ارائه میدهد توسط هش رمزنگاری در یک زنجیره سازماندهی میشود. لیدر یک بلوک را پیشنهاد میدهد، اگر این بلوک معتبر و مورد تایید باشد تاییدکنندگان آن را امضا میکنند و رای خود را برای لیدر آن نوبت ارسال میکنند. زمانی که لیدر رای کافی دریافت میکند، آنها را در یک گواهی QC ثبت میکند. این گواهی به سراسر نود یا گره ارسال میشود. اگر لیدر نتواند میزان رای کافی و درنتیجه گواهی را تهیه کند، سایر تاییدکنندگان تایماوت صادر میکنند و به نوبت بعدی رفته و به وریفای کردن یک بلوک دیگر میپردازند. درنهایت بلوکها و گواهیهای کافی زنجیره را گسترش میدهند و بلوکهای مورد تایید قوانین بلاکچین تولید میشوند.
مدیریت پشتوانه لیبرا برای ثبات قیمت و رشد ارز دیجیتال لیبرا ضروری است. فقط اعضای انجمن لیبرا امکان استخراج ارز دیجیتال لیبرا را دارد. فقط زمانی امکان خرید و استخراج توکنهای لیبرا وجود دارد که از انجمن با پشتوانه ارز فیات خریداری شده باشند.
کلام نهایی
هدف نهایی لیبرا حرکت بهسوی تمرکززدایی بیشتر است؛ و بهمرور زمان اتکا این شبکه به اعضای انجمن کاهش مییابد. همچنین فیسبوک از یک زبان برنامهنویسی جدید تحت عنوان Move برای توسعه و پیادهسازی استراتژی تراکنشهای سفارشی و اجرای قراردادهای هوشمند بر بلاکچین لیبرا استفاده کرده است. اولویت این زبان برنامهنویسی اجرای قراردادهای هوشمند با امنیت بالا است. ارز دیجیتال لیبرا یکی از استیبلکوینهایی است که میتوانید برای سرمایهگذاری با خیال راحت و معاملات خود از آن استفاده کنید.